In het voetspoor van de bevrijders!
Nijmegen van 17 tot en met 20 september 1944
Op zondag 17 september gaat operatie ‘Market Garden’ van start. Geallieerde luchtlandingstroepen moeten de bruggen over de grote rivieren van het bezette Nederland veroveren op de vijand. Daardoor zouden grondtroepen snel kunnen oprukken naar het hart van de Duitse industrie: het Ruhrgebied. Wellicht kon de oorlog nog datzelfde jaar beëindigd worden…
Beide bruggen over de Waal bij Nijmegen zijn onderdeel van ‘Market Garden’. Amerikaanse parachutisten landen bij Groesbeek en voor stad en streek breken roerige en gevaarlijke tijden aan. Felle gevechten tussen Duitse soldaten en para’s beheersen dagenlang het leven in de stad. Alle inspanningen ten spijt blijven de bruggen in Duitse handen. Om een doorbraak te forceren steken op woensdag 20 september 1944 geallieerde soldaten in simpele canvasbootjes, vol in het zicht van Duits geschut, de rivier over. De verliezen onder de para’s zijn immens. De bruggen kunnen echter daardoor van twee kanten aangevallen worden, zodat zowel de Waal- als de spoorbrug aan het einde van de dag in Geallieerde handen zijn. Nijmegen is eindelijk bevrijd, maar de oorlog is niet voorbij.
Op basis van actueel archief- en literatuuronderzoek en de persoonlijke herinneringen van militairen en stedelingen proberen we de spannende dagen rond de bevrijding van Nijmegen te construeren. Bronnen spreken boekdelen. Onze specialistische gidsen plaatsen die in de context van hun tijd en plaats.
We lopen door het stadscentrum dat tal van herinneringsplaatsen van de Tweede Wereldoorlog herbergt. We plaatsen deze plekken tegen het decor van zware gevechten en zien dat de bevrijding van de stad grote impact heeft gehad op de Nijmegenaren. In ieder geval zal blijken dat het centrum van Nijmegen het toneel is geweest van zware gevechten. Ook wordt het duidelijk dat deze bevrijdingsdagen een enorme invloed gehad hebben op de Nijmegenaren. Van uur tot uur veranderde de militaire situatie; burgers komen ongewild in gevaarlijke situaties terecht. Eén van de invalshoeken is het verzet in de dagen rond de bevrijding van de Waalstad.
Duur rondleiding: ruim een uur
Reserveren: kan hier
Alle stadswandelingen zijn tot stand gekomen door middel van:
- uitgebreid historisch onderzoek in diverse archieven
- literatuurstudie
- interviews
Literatuursuggesties:
- J. Driever, Voorbij maar niet vergeten. Herinneringen van Nijmegenaren aan de Tweede Wereldoorlog (Nijmegen 1984)
- Joh. H. Eilander, Met de dood in de schoen… 64 ooggetuigenverhalen brieven en dagboekfragmenten van Nijmeegse burgers in de mangel van Market Garden (Nijmegen 1984)
- J. Rosendaal, Nijmegen ’44. Verwoesting, verdriet en verwerking (Nijmegen 2009)
Internet: